ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ : Όψεις της καπιταλιστικής παρακμής1

Κώστας Λάμπος
E-mail:prodial21@gmail.com

E.:www.infonewhumanism.blogspot.com

(ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ MOMTHLY REVIEW , ΓΕΝΑΡΗΣ 2009)

1. Ο ΦΟΒΟΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ

Από τον ατομικό Φόβο στο Φόβο εργαλείο εξουσίας

Ο Φόβος είναι κάτι σαν συναγερμός που προκαλείται από την παρουσία ενός συγκεκριμένου κινδύνου, μιας συγκεκριμένης απειλής. Ανάλογες με το μέγεθος του κινδύνου είναι και οι αντιδράσεις μας. Ποικίλουν μεταξύ του ‘μου κόπηκε η ανάσα’ και του ‘πέθανε από το φόβο του’. Κάπου ενδιάμεσα έχει συμβεί πλήρης σωματική και πνευματική κατάρρευση, με καταστροφικά, συνήθως, αποτελέσματα. Τις περισσότερες φορές οδηγεί στην παραίτηση και στην υποταγή στον πομπό του φόβου, στο φορέα της απειλής και του κινδύνου. Μπορεί όμως να εκφραστεί και ως επιθετικότητα. Ακόμα κι όταν ο κίνδυνος παρέλθει, ο φόβος φωλιάζει μέσα μας και εκδηλώνεται ως ανασφάλεια και φοβίες. Η αυτοπεποίθησή μας έχει κλονιστεί οριστικά και η προσωπικότητά μας έχει υπονομευτεί. Έχουμε γίνει ‘σοφότεροι’, ‘προσεκτικοί’ και περισσότερο ευάλωτοι απέναντι σε κάθε νέα πραγματική ή τεχνητή απειλή. Είμαστε έτοιμοι να ‘ενταχθούμε’, να τεθούμε υπό την ‘προστασία’ κάποιας ‘ανώτερης’ από μας δύναμης.

Οι εξουσιαστές, κάθε λογής και κάθε εποχής, γνωρίζουν τις λειτουργίες του φόβου. Γι’ αυτό και παράγουν, αναπαράγουν και εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο φόβο, για να στεριώσουν και να διαιωνίσουν την εξουσία τους. Τα μέσα είναι το ψέμα και η βία σε κάθε μορφή και ένταση. Ο στόχος είναι ο πνευματικός ευνουχισμός και η υποταγή των φοβισμένων.

Ζούμε στην εποχή της ‘παγκοσμιοποίησης’, όπως εύσχημα αποκαλείται η νεοφιλελεύθερη παγκόσμια υποταγή στον αμερικανισμό, γνωστή και ως Αμερικανοκρατία , ή Pax Americana. Η βία και το ψέμα οι ‘αρετές’ της, τα συστατικά του ‘american dream’, ή του ‘american way of live’. Και ο Ηγεμόνας δεν αστειεύεται.

Ο πλανήτης ολόκληρος βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, υπό το καθεστώς της μόνιμης απειλής και του φόβου. Η Ηγεμονία της Νέας Ρώμης έχει μετατρέψει τον πλανήτη σε στρατόπεδο και κάνει τον ένα πόλεμο μετά τον άλλον. Ζούμε στον ‘Αιώνα του Φόβου’. Ζούμε στην ‘Κοινωνία του Φόβου’. Είμαστε στο μεταίχμιο της ανθρώπινης ιστορίας όπου συντελείται η μετάλλαξη του φόβου από ατομικό συγκυριακό ψυχολογικό, σε μόνιμο συλλογικό-κοινωνικό-συστημικό φαινόμενο. Η θεραπεία από το φόβο προϋποθέτει πια τη ‘θεραπεία’ από το συγκεκριμένη βαρβαρότητα, προϋποθέτει δηλαδή την ανατροπή του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής.

Αμερικανισμός και παγκοσμιοποίηση του Φόβου, για την κατανομή του παγκόσμιου πλούτου.

Οι Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ιδιαίτερα μετά από την κατάρρευση, ή σωστότερα την άνευ όρων παράδοση της Σοβιετικής Ένωσης, έχουν επιταχύνει το βηματισμό τους για την αμερικανοποίηση του πλανήτη. Για να επιτύχουν το στόχο τους θα πρέπει πρώτα να θέσουν υπό τον απόλυτο έλεγχό τους της παγκόσμια οικονομία. Αυτό όμως προϋποθέτει τον έλεγχο των πηγών ενέργειας. Τον έλεγχο δηλαδή των πηγών και των διεθνών δικτύων διανομής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Από τα πράγματα, λοιπόν, πρώτος γεωγραφικός στόχος της Ηγεμονίας καθίσταται η Ευρασία, γιατί, όπως γράφει ένας από τους αρχιτέκτονες της Pax Americana, ο Ζμπίγκνιεφ Μπρζεζίνσκι: « η Ευρασία αποτελεί το κέντρο του κόσμου και όποιος ελέγχει την Ευρασία, ελέγχει ολόκληρο τον κόσμο²».

Οι Λαοί της Ευρασίας, κι όχι μόνο, όπως είναι φυσικό αντιστέκονται, όσο και όπως μπορούν. Οι ΕΠΑ απαντούν με την έμμεση βία των λεγόμενων ‘Διεθνών Οργανισμών’, με τη βία του Δολαρίου που στήνει ‘πορτοκαλί επαναστάσεις’ στην περιοχή και φυσικά με την άμεση βία των ‘προληπτικών πολέμων κατά της διεθνούς τρομοκρατίας και των χωρών που τη στηρίζουν³’.

Έτσι συντελείται η λεηλασία του πλούτου του πλανήτη για λογαριασμό κύρια των ΕΠΑ, με αποτέλεσμα να εντείνονται οι κοινωνικές και οι περιφερειακές ανισότητες και οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Ελάχιστες αμερικανικές ‘πολυεθνικές’ εταιρείες ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία. Ο ίδιος ο ΟΗΕ μας πληροφορεί πως οι 85 πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο έχουν ετήσιο εισόδημα μεγαλύτερο από το ετήσιο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της Κίνας, με πληθυσμό περισσότερο από 1,3 δισεκατομμύρια κατοίκους. Ταυτόχρονα όμως περίπου 50 εκατομμύρια Αμερικανοί, κάτοικοι των ΕΠΑ, ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Οι αρχιτέκτονες του ‘αμερικανικού ονείρου’, γνωρίζουν πως αυτό το ‘όνειρο’ οι Λαοί και κάποιες, όλο και περισσότερες κυβερνήσεις το αντιμετωπίζουν ως Εφιάλτη, οπότε η Ηγεμονία απειλείται.

Είναι και πάλι ο Μπρζεζίνσκι, που μας πληροφορεί σχετικά με τους στόχους της αμερικάνικης κυβέρνησης « Ο παγκόσμιος ρόλος της Αμερικής απορρέει από δυό νέες θεμελιώδεις πραγματικότητες της εποχής μας: την άνευ προηγουμένου παγκόσμια αμερικανική ισχύ και την εξίσου άνευ προηγουμένου παγκόσμια ικανότητα αλληλεπίδρασης μεταξύ των κρατών. Η πρώτη σηματοδοτεί μια μονοπολική στιγμή στην ιστορία των διεθνών υποθέσεων με την αμερικάνικη ηγεμονία…Η δεύτερη ισχυροποιεί την αντίληψη ότι μια οικουμενική (αν και όχι πάντα καλοπροαίρετη) διαδικασία ΄παγκοσμιοποίησης΄ απογυμνώνει σιγά-σιγά τα έθνη-κράτη από την καθαγιασμένη κυριαρχία τους»⁴. Και για να επιβληθεί η αμερικάνικη ηγεμονία στον κόσμο, συνεχίζει ο Μπρζεζίνσκι, «πρέπει η αμερικάνικη πολιτική να στηριχθεί στις τρεις μεγάλες επιταγές της αυτοκρατορικής γεωστρατηγικής που είναι :

· α. να εμποδίσει τη συνεργασία των υποτελών και να διατηρήσει την κατάσταση εξάρτησής τους σε θέματα ασφαλείας,

· β. να παραμείνουν οι φόρου υποτελείς υποχωρητικοί και προστατευόμενοι και

· γ. να εμποδίσει τους βαρβάρους να ενωθούν μεταξύ τους»⁵.

Αυτό σημαίνει πως κάθε Λαός, κάθε χώρα, ή και Ένωση χωρών, όπως λ.χ. η Ευρωπαϊκή Ένωση, που αρνείται ή θα διανοηθεί να αρνηθεί την αμερικάνικη κυριαρχία μπαίνει στη λίστα των πιθανών στόχων ενός «προληπτικού πολέμου» ενάντια στην υποτιθέμενη διεθνή τρομοκρατία. «Κι΄ όσο διαρκεί αυτή η κινητοποίηση ενάντια στη διεθνή τρομοκρατία, (επιμένει ο Μπρζεζίνσκι), τόσο θα διαρκεί και ο ρόλος της Αμερικής ως παγκόσμιου σταθεροποιητή. Όταν αυτή η κινητοποίηση εξασθενίσει, είτε επειδή θα εξασθενίσει η τρομοκρατία, είτε επειδή οι Αμερικάνοι θα κουραστούν, τότε θα τερματιστεί και ο παγκόσμιος ρόλος της Αμερικής»⁶. Με αυτή την ομολογία, γίνεται φανερό πως η αμερικάνικη ηγεσία, κι όχι βέβαια η παραπληροφορημένη και κατατρομοκρατημένη αμερικάνικη κοινωνία, τροφοδοτεί συνειδητά και συστηματικά το φαύλο κύκλο της βίας για να μην εξασθενήσει η τρομοκρατία και κατά συνέπεια για να μην τερματιστεί η αμερικάνικη ηγεμονία.

Βέβαια αυτό σημαίνει πως η Ηγεμονία δεν θα καταστρέψει τα παραδοσιακά οπλοστάσιά της. Ούτε φυσικά και το οπλοστάσιο της προπαγάντας, της παραπληροφόρησης, του Δολαρίου, της διπλωματίας και της θρησκείας. Ειδικά γι’ αυτό το τελευταίο όπλο, δηλαδή τη θρησκεία , ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι οι απόψεις της πρώην υπουργού των εξωτερικών Μάντλιν Όλμπράιτ: «Μέσα από τις ταραγμένες δεκαετίες της επέκτασης, του πολέμου και των οικονομικών ανθήσεων και κρίσεων, επικράτησε η πεποίθηση πως ο θεός καθοδηγούσε άγρυπνα την πορεία και τις τύχες της Αμερικής. Η ιστορία θα ήταν πολύ διαφορετική, αν δεν είχαμε την τάση να ακούμε πιο καθαρά το θεό, όποτε πιστεύαμε πως μας έλεγε εκείνο ακριβώς που θέλαμε να ακούσουμε. Συχνά αναρωτιέμαι γιατί άραγε δεν μπορούμε να κρατήσουμε τη θρησκεία μακριά από την εξωτερική πολιτική. Η απάντησή μου σε αυτό είναι πως δεν μπορούμε και δεν πρέπει να το κάνουμε…Η θρησκεία διαμορφώνει τις απόψεις των ανθρώπων… Σε μια εποχή που οι ισλαμιστές τρομοκράτες σκοτώνουν αθώους, υποστηρίζοντας πως αυτό είναι το θέλημα του Αλλάχ, πρέπει να θυμόμαστε πως, σε όλη την ιστορική πορεία, οι σκοτωμοί στο όνομα του παντοδύναμου χρησιμοποιήθηκαν για να νομιμοποιήσουν ανθρωποσφαγές»⁷. Επειδή τελικά και παρά τη βοήθεια του ‘παντοδύναμου’ τα μυαλά των υποτελών αντιστέκονται και επαναστατούν, ο Ηγεμόνας αισθάνεται ανασφαλής, φοβάται για την αυτοκρατορία του και ζητάει πιο αποτελεσματικά όπλα και ετοιμάζει τη final solution.

Ο Μπρζεζίνσκι, αποκαλύπτει πως πρόκειται για το απόλυτο όπλο, με το οποίο η ανθρωπότητα θα περάσει οριστικά από τον λειψό, έστω, αλλά μαχόμενο πολιτισμό στη μακάρια βαρβαρότητα, αν βέβαια δεν ανατραπούν έγκαιρα τα σχέδια του Ηγεμόνα. «Στην πορεία αυτού του αιώνα …η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, η βιοϊατρική μηχανική και η γενετική τροποποίηση ίσως μπορούν να βελτιώσουν …ακόμη και την προσωπική εξυπνάδα…και το αποτέλεσμα θα είναι μια νέα ανθρώπινη ανισότητα…μια νέα εποχή στην εξέλιξη του ανθρώπου…ως αποτέλεσμα της προνομιακής ανθρώπινης αναβάθμισης με την επιλεκτική διαχείριση του στοιχειώδους κώδικα που προσδιορίζει τις παραμέτρους των ανθρώπινων δυνατοτήτων»⁸.

Και φυσικά δεν είναι μόνο ο Μπρζεζίνσκι. Είναι και πολλοί άλλοι ‘επιστήμονες’, που δουλεύουν για τη ‘γενετική βελτίωση των ανθρώπων’. Ας δούμε ορισμένες από τις

παρατηρήσεις του Δρα Νευρολόγου Jose Delgado, όπως είναι καταχωρημένες στα αρχεία του Κογκρέσου, (26/118/1974): «Χρειαζόμαστε ένα πρόγραμμα ψυχοχειρουργικής για τον πολιτικό έλεγχο της κοινωνίας μας. Σκοπός του θα είναι ο φυσικός έλεγχος του μυαλού. Οποιοσδήποτε παρεκτρέπεται από τους καθημερινούς κανόνες θα είναι δυνατό να επανέρχεται με χειρουργική επέμβαση… Με αυτόν τον τρόπο, ο άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να κάνει ότι του αρέσει. Αυτό το είδος οριοθέτησης της ελευθερίας είναι πολύ δελεαστικό. Πρέπει να ελέγχουμε τα μυαλά ηλεκτρονικά Μπορούμε να ελέγχουμε στρατιώτες και στρατηγούς με ηλεκτρονικό ερεθισμό του εγκεφάλου»⁹.

Να μια πραγματική απειλή κατά της Ανθρωπότητας. Η ορατή απειλή, κάποια χώρα, δηλαδή η Αμερική, γιατί καμιά άλλη δεν έχει τη δυνατότητα και την πρόθεση να κάνει «την προνομιακή ανθρώπινη αναβάθμιση εθνική της πολιτικής». Είναι φανερό πως ο Ηγεμόνας θέλει υποτακτικούς. Η Νέα Ρώμη θέλει να δημιουργήσει το «ποίμνιο» της «νέας» παγκόσμιας θρησκείας, για τη στήριξη της Νέας Παγκόσμιας Τάξης της, γι’ αυτό και σχεδιάζει «να βελτιώσει την ευφυΐα των ανθρώπων», στη βάση φυσικά κάποιων πρότυπων, (που πιθανότατα σχεδιάζονται ήδη στο Λόγκ Άϊλαντ, ή μήπως στο Harvard και στο ΜΙΤ;), από τα οποία θα προκύψει μια καινούργια φυλή, ίσως η φυλή των ‘Αμερικανούληδων’.

Κάποιοι αντιλαμβάνονται την απειλή και προσπαθούν να αποτρέψουν αυτή την εφιαλτική εξέλιξη προτείνοντας την αναβάθμιση του ΟΗΕ σε ένα είδος παγκόσμιας κυβέρνησης. Όμως ο Ηγεμόνας δεν αφήνει περιθώρια για ψευδαισθήσεις και διευκρινίζει πως, «η μοναδική παγκόσμια κυβέρνηση που μπορούμε έστω και κατά το ελάχιστο να πούμε ότι θα ήταν δυνατή σήμερα, είναι μια παγκόσμια αμερικανική δικτατορία»¹⁰.

Αυτός ο καπιταλισμός αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή κατά του ανθρώπινου πολιτισμού. Κι’ αν ο πολιτισμός είναι κάτι παραπάνω από ιδεολογία, οπότε, …«θα ορίζαμε τον πολιτισμό σαν μια διαδικασία του εξανθρωπισμού, που χαρακτηρίζεται από τη συλλογική προσπάθεια για τη διατήρηση της ανθρώπινης ζωής, την ειρήνευση του αγώνα για την ύπαρξη, τη στερέωση μιας παραγωγικής οργάνωσης της κοινωνίας, την ανάπτυξη των πνευματικών ικανοτήτων των ανθρώπων και την κατάργηση της επιθετικότητας, της βίας και της αθλιότητας…»¹¹, τότε ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός-αμερικανισμός οδηγεί στη βαρβαρότητα, στον εφιαλτικό κόσμο του Φόβου.

Ο Αντιαμερικανισμός ως άρνηση και ως θέση

Όσο το φάντασμα του Μεγάλου Αδερφού θα μετακινείται από το χώρο της φαντασίας στο χώρο της καθημερινότητας των Λαών και των Ανθρώπων, τόσοι οι Λαοί και οι Άνθρωποι του κόσμου θα αντιδρούν συλλογικά και ατομικά με διάφορες μορφές άρνησης, αμυντικής αντίστασης και εχθρότητας απέναντι στο υποκείμενο της απειλής , στην πηγή του Φόβου. Αυτή η στάση των Λαών και των Ανθρώπων χαρακτηρίστηκε ‘αντιαμερικανισμός’.

Το φαινόμενο του αντιαμερικανισμού δεν είναι καινούργιο και ο όρος στερείται, μάλλον σκόπιμα, επιστημονικής σαφήνειας, ακρίβειας και εγκυρότητας. Αφού ο όρος αντιαμερικανισμός δεν υποδηλώνει βέβαια εχθρότητα απέναντι στους Αμερικανούς, τους κατοίκους της Αμερικανικής Ηπείρου, δηλαδή της Βόρειας, της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής. Σαν γεωγραφικός προσδιορισμός, αν αυτό θα ήταν σχηματικά επιτρεπτό, ο αντιαμερικανισμός απευθύνεται αποκλειστικά προς τις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής και μόνο σ’ αυτές. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι ο αντιαμερικανισμός του κόσμου απευθύνεται στα εργαζόμενα λαϊκά στρώματα των Ενωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Το ‘αντί’, λοιπόν, δεν μπαίνει στον όρο Αμερικανός, αλλά στον όρο Αμερικανισμός. Και με αυτή την έννοια, βέβαια, ο αντιαμερικανισμός δεν απευθύνεται σε κανέναν Αμερικανό, ακόμα ούτε και σε εκείνους που δίνουν εντολές στη μηχανή του πολέμου που σκορπά το θάνατο, τον όλεθρο και τη φρίκη.

Ο αντιαμερικανισμός, όπως οι προοδευτικές δυνάμεις της εργασίας και του πολιτισμού τον αντιλαμβάνονται, είναι μια συνειδητή πολιτική στάση που αρνείται, καταγγέλλει και καταδικάζει τον «αμερικανισμό ως σύστημα σκέψης που υπαγορεύει την ιδέα της αμερικανικής ηγεμονίας, δηλαδή τη στρατοκρατία, τον ιμπεριαλισμό, τη θρησκομανία και τη μισαλλοδοξία»¹².Πιο σχηματικά, ο αντιαμερικανισμός, αποτελεί, κατά την Sylvia Ullmo, «έκφραση αντίθεσης στις θέσεις της Pax Americana»¹³. Δηλαδή, για να κατανοούμε την πραγματικότητα με ιστορικούς οικονομικούς και κοινωνικούς όρους, «είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε ότι όλες οι ‘αντιαμερικανικές επιθέσεις’ στις ΗΠΑ και η έννοια των ‘αντιαμερικανικών ’ ενεργειών εμπεριέχουν τη βαθύτερη και σοβαρότερη κατηγορία, που ήταν (και παραμένει) απαγορευμένη στον πολιτικό στίβο των ΗΠΑ, την κατηγορία του ‘αντικαπιταλισμού ’»¹⁴.

Βέβαια «ο εκσυγχρονισμός, βοήθησε να παραγκωνιστεί το αντιαμερικανικό μένος τα τελευταία χρόνια και να προωθηθούν η αμερικανική παγκοσμιοποίηση και τεχνολογία, ως πανάκεια για το κουτί της Πανδώρας του πολιτισμού. Οι Αμερικάνοι είναι διχασμένοι από καιρό ανάμεσα στις δεδηλωμένες αρχές της δημοκρατίας – που τώρα αποτελούν ένα χονδροειδή μύθο – και στο σαφή προορισμό, με όλες τις μεσσιανικές αρλούμπες του. Ο αντιαμερικανισμός, ή τουλάχιστον κάποιες συγκεκριμένες εκδηλώσεις του, είναι προφανώς μια υγιής ένδειξη ότι η ανθρωπότητα, ή ότι έχει απομείνει απ’ αυτήν, έχει ακόμα μια αμυδρή ελπίδα. Ο αντιαμερικανισμός δεν είναι απόρριψη των θετικών αξιών του αμερικανικού λαού, αλλά μιας χυδαίας παντομίμας που παίζεται σε βάρος της ανθρωπότητας από μια χούφτα καραγκιόζηδων πλουτοκρατών, που θέλουν να μας κάνουν όλους υπάκουα καταναλωτικά ζόμπι, που δεν περιμένουν τίποτα άλλο πέρα από την άμεση ικανοποίησή τους, ενώ ‘οι άντρες με τα μαύρα’ προσέχουν το μαγαζί»¹⁵.

Είναι συνεπώς προφανές το γεγονός ,ότι, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, και ο ίδιος ο αμερικάνικος Λαός, ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος του, διαφωνεί μ’ αυτόν τον αμερικανισμό και σε τελευταία ανάλυση μ’ αυτή την Αμερική και αγωνίζεται, ή θα ήταν έτοιμος, υπό προϋποθέσεις, να αγωνιστεί για μια ‘άλλη’, για μια καλύτερη Αμερική, «έλξη η οποία μπορεί να ερμηνευτεί και ως μια έκφραση εσωτερικού αντιαμερικανισμού¹⁶».

Αν όμως ο όποιος αντιαμερικανισμός του κόσμου προκαλεί πονοκέφαλο στην αμερικάνικη πλουτοκρατία και στην κυβέρνησή της, τότε είναι περισσότερο από βέβαιο πως, και μόνο το ενδεχόμενο εμφάνισης ενός εγχώριου αντιαμερικανισμού, (Αμερικανοί ενάντια στον Αμερικανισμό) και μάλιστα δίπλα στον σοσιαλίζοντα και γοργά αναπτυσσόμενο λατινοαμερικανο-αντιαμερικανισμό (Αμερική εναντίον Αμερικής), θα της προξενεί Φόβο, αν δεν της προκαλεί ήδη Εφιάλτες.

Για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής, η άρχουσα τάξη των ΕΠΑ, στήνει και θέτει σε λειτουργία τερατώδεις μηχανισμούς προπαγάντας με στόχο την παραπληροφόρηση και τη σύγχυση γύρω από την πραγματικότητα. Στα πλαίσια αυτά ο Paul Holander, αναφερόμενος στον ευρωπαϊκό αντιαμερικανισμό, υποστηρίζει, πως «πρόκειται για προϊόν μιας ελλιπούς πληροφόρησης για την Αμερική, αλλά και του φόβου που δημιουργεί η πανταχού παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών»¹⁷. Σε άλλο σημείο γίνεται αποκαλυπτικότερος και αντιμετωπίζει τον αντιαμερικανισμό σαν πνευματική αρρώστια, σαν παραληρηματική συμπεριφορά, σαν «ασθένεια των διανοουμένων». Σπεύδει δε να διαβεβαιώσει τα αφεντικά του, ότι «μόνο μια μειοψηφία είναι μολυσμένη από τον ιό του αντιαμερικανισμού»¹⁸.

Αυτή η επιχειρηματολογία κλιμακώνεται ακόμα περισσότερο, σ’ ένα σχήμα που θεοποιεί το ‘αμερικανικό όνειρο’, δηλαδή τον αμερικανισμό και δαιμονοποιεί το ευρωπαϊκό, το ασιατικό, ή το αφρικανικό όνειρο και τα αντιμετωπίζει σαν αντιαμερικανισμό. Στον αμερικανικό Λαό ο αντιαμερικανισμός δεν παρουσιάζεται σαν διάθεση για αυτοδιάθεση των Λαών, αλλά παρουσιάζεται σαν ζήλια, φθόνος, μίσος, εχθρότητα και τρομοκρατία ενάντια στην αμερικανική πατρίδα, ενάντια στον αμερικανικό τρόπο ζωής, ενάντια στον ίδιο τον αμερικανικό Λαό. Τρομοκρατημένος έτσι από την ίδια την κυβέρνησή του ο αμερικάνικος Λαός, δεν έχει πολλά περιθώρια να κρίνει και πολύ περισσότερο δεν έχει τη γνώση και τη δύναμη να απορρίψει την πολιτική του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος για τους δήθεν ‘προληπτικούς πολέμους κατά της παγκόσμιας τρομοκρατίας’.

«Ήρθε» και η 11^η Σεπτεμβρίου για να επιβεβαιώσει την ‘αλήθεια’ αυτής της επιχειρηματολογίας και να μεταλλάξει το Φόβο της ιμπεριαλιστικής άρχουσας τάξης των ΕΠΑ, σε Φόβο του αμερικανικού Λαού, προϋπόθεση ικανή και αναγκαία για να δεχτεί και πάλι να τροφοδοτήσει τις κρεατομηχανές των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Όλα τα εγκλήματα των ισχυρών κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού διαπράχτηκαν με τον ίδιο περίπου τρόπο, με βάση το ψέμα.

Ο ‘πλανητάρχης’ ισχυρίζεται πως συνομιλεί και παίρνει εντολές από το ‘θεό’ της Αμερικής. Φαίνεται όμως πως μιλάει και με το Μωάμεθ. Γιατί αν δεν είχε ‘συμβεί’ η 11^η Σεπτεμβρίου, δεν θα μπορούσαν να ‘καταναλωθούν’ τόσα πολεμοφόδια, πράγμα που σημαίνει πως οι παραγωγοί και οι έμποροι πολέμων, μαζί και τα εκατομμύρια των εργαζόμενων στον ‘κλάδο’, θα έπρεπε να κάνουν κάτι άλλο, ή να πεινάσουν. Να γιατί τίποτα δεν είναι τυχαίο στον καπιταλισμό και μάλιστα στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Και δεν χρειάζεται να είναι κανένας οικονομολόγος για να καταλάβει, πως αν η οικονομία δούλευε για την κοινωνία κι’ όχι για την πλουτοκρατία, αυτός ο πλούτος που σπαταλιέται για τους πολέμους θα ήταν υπεραρκετός για να είναι ο πλανήτης σωστός παράδεισος. Για να γίνει αυτό θα πρέπει η κοινωνία να ορίζει την οικονομία σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της και όχι το αντίθετο.

Με αυτή την έννοια, είναι σωστή η διαπίστωση, ότι «οι αμερικανικές κυβερνήσεις κάνουν ότι μπορούν για να διαιωνίσουν τον αντιαμερικανισμό..(και την τρομοκρατία).., αφού ασκούν μια πολιτική που αδιάλειπτα καταγράφεται ως άδικη, διότι συστηματικά επιδιώκει την ενίσχυση των ισχυρών, των κυρίαρχων και των πλουσίων, σπανίως δε (ή ουδέποτε) καταγράφεται ως πολιτική που συμβάλει στην εξάλειψη των δεινών από τα οποία υποφέρει ο πλανήτης, τη φτώχεια, την οικολογική καταστροφή, τη βία και τον αυταρχισμό»¹⁹.

Αυτή η διαπίστωση παραπέμπει ευθέως στο γεγονός ότι οι ΕΠΑ στηρίζουν και στηρίζονται από τις τοπικές ολιγαρχίες, εκφραστές μιας χυδαίας, δουλικής και μισητής ‘αμερικανοφιλίας’, η οποία αναπόφευκτα γεννά στα θύματα της αμερικανοκρατίας, αντιαμερικανισμό, ακόμα και σαν αντι-αμερικανοφιλία. Έτσι ο αντιαμερικανισμός αποκτά, πέρα από το οικουμενικό και το εθνικό και ένα κοινωνικό-ταξικό περιεχόμενο, πράγμα που συνδέει ακόμα τον αντιαμερικανισμό με «ένα πολιτικό σχέδιο για σοσιαλιστική κοινωνία, η οποία ορίζονταν (και συνεχίζει να ορίζεται) αντιθετικά προς την (αμερικανική) καπιταλιστική»²⁰. Ένα πολιτικό σχέδιο που θα οδηγεί την κοινωνία πέρα κι’ έξω από τον καπιταλισμό και ενάντια σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Παρατηρούμε, λοιπόν, πως στα πλαίσια της αμερικάνικης ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης, ο Φόβος, κυκλώνεται και ανακυκλώνεται σ’ ένα φαύλο κύκλο του Φόβου του Ηγεμόνα. Όμως η ιστορία, διδάσκει πως, «καμιά δύναμη δεν μπορεί να αναλαμβάνει για μεγάλο διάστημα και με απόλυτο τρόπο το μέλλον του κόσμου – αν μη τι άλλο λόγω έλλειψης ικανών αρχηγών. Και το βασίλειο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής δεν ανήκει σ’ αυτόν τον κόσμο. Ευτυχώς για όλους μας»²¹.

2. ΦΟΒΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Όψεις ενός ‘mafia economic system’

Η οικονομία είναι μια πάρα πολύ σοβαρή υπόθεση για κάθε κοινωνία, για να μην εγκαταλείπεται στα χέρια των λίγων και των ‘ειδικών’, των επιχειρηματιών, των πολιτικών, των τεχνοκρατών και των οικονομετρών, γιατί η οικονομία πρέπει να υπηρετεί ολόκληρη την κοινωνία και να μην εκφυλίζεται σε πηγή άδικου και παράνομου πλουτισμού των λίγων, σε πηγή φτώχειας, βίας και εξαθλίωσης των πολλών, σε Οικονομία της Δυστυχίας. Το κορυφαίο ζήτημα του τρόπου παραγωγής του πλούτου σε κάθε κοινωνία, που συναρτάται με τη σχέση μεταξύ οικονομίας και κοινωνίας, μπορεί και πρέπει να προσεγγιστεί όχι απολίτικα και τεχνοκρατικά, αλλά με όρους πολιτικής κοινωνίας, διεπιστημονικά και οικουμενικά, στη λογική σκέπτομαι οικουμενικά και δρω τοπικά, αν πράγματι η ανθρωπότητα θέλει να βάλει τέλος στις ανισότητες, στη φτώχεια, στη βία και στους πολέμους, στην Οικονομία του Φόβου.

Δυστυχώς, όμως, η πολιτική κατανομής του πλούτου στις χώρες που κυριαρχούνται από τους φονταμενταλιστές της αγοράς απομακρύνεται όλο και ταχύτερα ακόμα και από το κοινωνικό συμβόλαιο και την έννομη τάξη της αστικής Δημοκρατίας και προσδιορίζεται, όλο και περισσότερο από τις ‘ειδικές σχέσεις’ των οργανωμένων κύκλων συμφερόντων με τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Μιάς εξουσίας, όμως, η οποία, στο βαθμό που η οικονομία μεταμορφώνεται στα πλαίσια του άκρατου νεοφιλελευθερισμού σε παραοικονομία, αυτή μεταμορφώνεται σε παραεξουσία και σε παρακράτος, που διαπαιδαγωγεί παραβατικά και μεταλλάσσει τον ανθρώπινο πολιτισμό και την ίδια την ανθρώπινη φύση. Η διαπλοκή παραοικονομίας και παραεξουσίας οδηγεί σ’ ένα mafia economic system²², η λειτουργία του οποίου επιβάλλει η κοινωνικά άδικη, αλλά ‘νομιμοποιημένη’ κατανομή του πλούτου στον καπιταλισμό, να συμπληρωθεί με την παράνομη και εγκληματική ανακατανομή, προς μεγαλύτερη ανισοκατανομή, του πλούτου, πράγμα που προϋποθέτει ισχυρά lobbies στη Δημόσια Διοίκηση, στα ηγετικά κλιμάκια των Ενόπλων Δυνάμεων, της Εκκλησίας, της Δικαιοσύνης, των Συνδικάτων, στο Κοινοβούλιο, στην Κυβέρνηση, συχνά μάλιστα και σε υπερεθνικά όργανα άσκησης εξουσίας. Έτσι οι πολίτες μιάς κοινωνίας του Φόβου εκπαιδεύονται στην οργανωμένη-κοινωνικοποιημένη παραβατικότητα στα πρότυπα της Mafia με στόχο τον πλουτισμό.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, «το οργανωμένο έγκλημα έχει αναδειχθεί σε παγκόσμια υπερδύναμη. Πέντε χιλιάδες εγκληματικές οργανώσεις με εκατομμύρια μέλη δρουν μόνο στις χώρες της Ευρώπης… Η δράση τους εντοπίζεται στα ανώτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, στις εταιρείες παροχής υπηρεσιών, στις κατασκευαστικές εταιρείες και βεβαίως εκεί όπου υπάρχουν δυνατότητες είσπραξης μεγάλων δημοσίων κονδυλίων. Οι δραστηριότητές τους δεν είναι κατ’ ανάγκη ανταγωνιστικές…, έχουν μοιράσει μεταξύ τους τόσο την επικράτεια των χωρών, όπου δραστηριοποιούνται εγκληματικά ανά τον κόσμο, όσο και τα αντικείμενα της δραστηριότητάς τους…, η οποία πολλές φορές συνδέεται με τη δράση τρομοκρατικών οργανώσεων…και φυσικά… προκαλούν σοβαρές αναταράξεις… ακόμα και στους κανόνες της πολιτείας»²³.

Σ’ αυτά τα πλαίσια, αλλού λίγο κι’ αλλού πολύ, ο φόβος οργανώνεται κοινωνικά και αναπαραγόμενος στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων μεγάλης κυκλοφορίας και κύρια στα δελτία ειδήσεων τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών μεγάλης τηλεθέασης και ακροαματικότητας, δημιουργούν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εισοδηματική αφαίμαξη των «ευπαθών ομάδων του πληθυσμού» από τους ‘επιχειρηματίες του φόβου’.

Οι μορφές, η ένταση και η έκταση αυτού του φαινόμενου της παράνομης ανακατανομής του πλούτου, διαφέρουν από χώρα σε χώρα κι’ από εποχή σε εποχή. Σ’ αυτή την προσέγγιση θα περιοριστούμε σε μερικές μόνο, τις πιο γνωστές περιπτώσεις που αποτελούν τον καθημερινό Εφιάλτη εκατομμυρίων φτωχών Ελλήνων και συνιστούν παράνομη ανακατανομή πλούτου στη σημερινή Ελλάδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Φόβος του «Μικρού Αδερφού»

Ο «Μικρός Αδερφός» είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, είναι ο «Αρμόδιος», ο εντεταλμένος εκπρόσωπος της εξουσίας στην Εφορία, στην Πολεοδομία, στο Υπουργείο, στην Τράπεζα και όπου αλλού συναντιέται οικονομικά ο πολίτης με την εξουσία και το κράτος. Είναι ο κ. Γρηγορόσημος, ο «δικός μας άνθρωπος!», είμαστε, κατά περίπτωση, εμείς.

Ο «Φόβος του Θεού», του Μεγάλου Τιμωρού

Αν και ο Αριστοτέλης και πολλοί μετά από αυτόν δίδαξαν την Ανθρωπότητα, πως «ο κόσμος υπήρξε ανέκαθεν και ουδέποτε υπεβλήθη σε κάποιο γίγνεσθαι», οι απανταχού της γης και κάθε εποχής εξουσιαστές επιμένουν διαφορετικά. Για να δώσουν κύρος στην ιδιοτελή εξουσία τους οι Φύλαρχοι, οι Μάγοι και οι όπου γης, κάθε εποχής και κάθε λογής εξουσιαστές μαστόρεψαν τα «έξυπνα σχέδια», έπλασαν θεούς και τους απαραίτητους δαίμονες, σοφίστηκαν θρησκείες, ίδρυσαν εκκλησίες, οργάνωσαν ιερατεία και από καταβολής κόσμου επιβάλλουν, με την άμεση και απροκάλυπτη, ή με την έμμεση βία και την απειλή της «Κόλασης», για τη «σωτηρία της ψυχής, την αιώνια ζωή και την ανάσταση των νεκρών» τη σκοτεινή και εκμεταλλευτική εξουσία τους.

Και για να μην μείνει κανένας έξω από τα λογιστικά κατάστιχα των ιερατείων σοφίστηκαν το «προπατορικό αμάρτημα», «τον απαγορευμένο καρπό του έρωτα», που χρεώθηκε σαν το μεγαλύτερο «αμάρτημα» και ως «ένοχη αγάπη», ανεκπλήρωτος έρωτας και καταπιεσμένο σεξ εξελίχθηκε στο αποτελεσματικότερο μέσο εκφοβισμού, χειραγώγησης και εξουσιασμού και φυσικά άγριας οικονομικής εκμετάλλευσης.

Ο Φόβος του «Μικρού Θεού», του Τιμωρού Εργοδότη

Η ψυχολογική τρομοκρατία στο χώρο της εργασίας (mobbing) έχει καταστρεπτικές επιδράσεις στη ζωή και στην προσωπικότητα του ατόμου. Κάθε πολίτης αυτού του πλανήτη, που εξασφαλίζει τη ζωή του πουλώντας τη μυϊκή ή την πνευματική του δύναμη σε σχέση εξαρτημένης εργασίας και μάλιστα σε ιδιωτική επιχείρηση, βιώνει καθημερινά στο μέγιστο βαθμό το φόβο της απόλυσης. Η απειλή μπορεί κάθε στιγμή να γίνει τιμωρία, και για πολλούς και ανεξάρτητους από τη θέληση και την απόδοση λόγους, μπορεί ο κάθε εργαζόμενος να βρεθεί ξαφνικά άνεργος στο δρόμο.

Όμως η ανεργία είναι ζόρικη υπόθεση, γιατί άνεργος σημαίνει άνευ-εργασίας και συνεπώς άνευ-εισοδήματος. Κι’ όποιος στις μέρες μας είναι άνευ εισοδήματος, αυτός είναι κατά συνέπεια και εκτός οικονομίας. Όποιος όμως είναι εκτός οικονομίας, σταδιακά βγαίνει στιγματισμένος και εκτός κοινωνίας, που σημαίνει πως ξαφνικά βρίσκεται στην πραγματική κόλαση. Οι πολύ τυχεροί, από αυτούς, γυροφέρνουν στο κοινωνικό περιθώριο. Στον «Αιώνα του Φόβου», στον αιώνα της παγκοσμιοποίησης οι στρατιές των ανέργων, αναφέρει η Viviane Forrester, αντιμετωπίζονται σαν «πλήθη ανθρώπων που πλεονάζουν»²⁴, κάτι δηλαδή σαν ‘περιττό λίπος’ της καπιταλιστικής οικονομίας και κοινωνίας, ‘το οποίο και αποβάλλεται δια των απολύσεων’, της ανεργίας και της εξαθλίωσης.

Η απόλυτη φτώχεια, όταν σμίγει με τις ενοχές, την χαμένη αυτοπεποίθηση και το κοινωνικό στίγμα του μακροχρόνια άνεργου, οδηγεί σταδιακά στη μελαγχολία, στην απώλεια της αυτοπεποίθησης και του αυτοσεβασμού, τελικά οδηγεί στην πλήρη κατάρρευση της προσωπικότητας, στην απόλυτη εξαθλίωση και στη φρίκη. Εκεί ακριβώς που τα μικρά και τα μεγάλα «αφεντικά του κόσμου» θέλουν να οδηγήσουν τους άνεργους και κατά συνέπεια και τους εργαζόμενους, στη διάθεση για υποταγή.

Ο Φόβος του Θανάτου

Ο Φόβος του Θανάτου δεν είναι ο φόβος για την υποτιθέμενη «μεταθανάτια ζωή» και την απειλή της κόλασης, θέμα, που όπως είδαμε, το οργανώνει κοινωνικά και το διαχειρίζεται οικονομικά ο «τιμωρός θεός» δια των πολύχρωμων ιερατείων των αυτόκλητων αντιπροσώπων του στη γη. Εδώ μιλάμε λοιπόν για το φόβο του πρόωρου τερματισμού αυτού του συναρπαστικού, του μοναδικού ταξιδιού της «προθανάτιας», της μιας και μοναδικής ζωής μας, που εμπίπτει στις αρμοδιότητες των γιατρών, των νοσοκομείων και των φαρμακοβιομηχανιών.

Δεν υπάρχει άνθρωπος, που, ο ίδιος ή κάποιο προσφιλές του πρόσωπο, αντιμετώπισε κάποια στιγμή σοβαρό πρόβλημα υγείας και δεν ένιωσε το «Φόβο του Θανάτου», εκείνο τον κρύο ιδρώτα που οδηγεί σε πλήρη απόγνωση και απελπισία, σε πλήρη εξάρτηση από τον «θεράποντα ιατρό». Εύκολη λεία για τους εμπόρους του θανάτου, οι οποίοι ενεργοποιούν το μηχανισμό του φόβου για να εισπράξουν, «το φακελάκι του γιατρού», την extra αμοιβή του χειρούργου και τα «μπόνους» από τις περιττές και εικονικές εργαστηριακές εξετάσεις και την καθ’ υπαγόρευση συνταγογραφία, πέρα από την αφαίμαξη των ασθενών από διάφορους τσαρλατάνους με τα γιατροσόφια τους και τους αδίστακτους αγύρτες ρασοφόρους θαυματοποιούς.

Ο Φόβος του «Νόμου του ισχυρότερου»

Νόμοι, με την έννοια των κανόνων, που ρυθμίζουν τις σχέσεις μεταξύ συμβιούντων ανθρώπων υπήρχαν πάντα. Σε κάποια ιστορική στιγμή, διαφορετική για κάθε οργανωμένη κοινωνία, κατέστει αναγκαία η απόσπαση κάποιων, των πιο ικανών, από την πρακτική παραγωγή, για να ασχοληθούν με τα «κοινά», συνεπώς και με το σχεδιασμό, την οργάνωση, το συντονισμό, τη διεύθυνση και τη διαχείριση της παραγωγής, δηλαδή του πλούτου της κοινωνίας. Έτσι γεννήθηκε ο κοινωνικός καταμερισμός της εργασίας και μαζί με αυτόν η διάσπαση της κοινωνίας σε τάξεις,, σ’ εκείνους που αποφασίζουν, δηλαδή στους εξουσιαστές και σ’ εκείνους που εκτελούν, δηλαδή στους εξουσιαζόμενους.

Οι εξουσιαστές όμως που αποφασίζουν για την παραγωγή των αγαθών και για τη διαχείριση του κοινωνικού πλούτου , αποφασίζουν να ιδιοποιούνται, πέρα από τις λείες των πολέμων και μέρος του κοινωνικού πλούτου, η συσσώρευση του οποίου γίνεται ατομική ιδιοκτησία δούλων, γης και κεφαλαίου, που αυτονομείται απέναντι στην υπόλοιπη κοινωνία, γίνεται «περιουσία» και κατοχυρώνεται νομικά.

Σε όλη την αργόσυρτη διαδρομή της ανθρώπινης ιστορίας οι νόμοι μεταβάλλονται. Κάποιοι καταργούνται ομαλά ή βίαια και κάποιοι νέοι τίθενται σε ισχύ. Γύρω από το ζήτημα της φιλοσοφίας, της γένεσης, της ουσίας και της σκοπιμότητας των νόμων υπάρχει μια, όσο και η κοινωνία παλιά, συζήτηση.

Στην αρχαία Ελλάδα οι νόμοι ήταν κατά τον Πλάτωνα «έκφραση μιας αιώνιας ιδέας», κατά τον Αριστοτέλη «εξαντικειμενίκευση της κοινωνικά αποδεκτής αρετής» και κατά τον Θρασύμαχο «οι νόμοι είναι έκφραση της βούλησης του ισχυρότερου». Στο Μεσαίωνα οι νόμοι ήταν «εκδήλωση της θείας βούλησης», κάτι που το υποστηρίζουν ακόμα σήμερα όλα τα θεοκρατικά και φασιστικά καθεστώτα.

Τα κινήματα, του πρώιμου βυζαντινού Ουμανισμού και στη συνέχεια της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού επανέφεραν τη συζήτηση στη γη και στην κοινωνία, μέχρι του σημείου μάλιστα που η «νομοθετική εξουσία» πρέπει να αποτελεί έκφραση της γενικής βούλησης της κοινωνίας και να ασκείται με ειδικές διαδικασίες από δημοκρατικά εκλεγμένα κοινοβούλια, στα πλαίσια πάντα ενός «βασικού νόμου», του Συντάγματος, το οποίο φυσικά καταργείται, βίαια ή ομαλά, αναστέλλεται μερικά ή συνολικά, ή τροποποιείται ανάλογα με το συσχετισμό δύναμης στο κοινοβούλιο και σύμφωνα με τα συμφέροντα που ελέγχουν την πολιτική και κατά συνέπεια και τη νομοθετική εξουσία.

Γίνεται λοιπόν φανερό, όπως υποστήριξε ο Μαρξ και πολλοί άλλοι πριν και μετά απ’ αυτόν, ότι οι νόμοι δεν είναι παρά ο αντικατοπτρισμός των εκάστοτε οικονομικών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και των τάξεων κάθε ιστορικά συγκεκριμένης κοινωνίας. Αυτό σημαίνει απλά ότι οι νόμοι λειτουργούν πρωταρχικά ως νομιμοποίηση της εξουσίας και συνεπώς αποτελούν έκφραση της βούλησης των εκάστοτε, με τη βία των όπλων ή με τη βία των μεθόδων, κατόχων της εξουσίας.

Με αυτή την έννοια το κάθε νομικό σύστημα, ως Δίκαιο και «Δικαιοσύνη», λειτουργεί και ως αναγκαίο συστατικό στοιχείο του πολιτικού εποικοδομήματος, που επηρεάζει αποφασιστικά την ιδεολογία, την ηθική, την αισθητική και τη διαπαιδαγώγηση των πολιτών και κατά συνέπεια τον πολιτισμό της συγκεκριμένης κοινωνίας και χώρας.

Από τη στιγμή που ο νόμος εκφράζει το δίκαιο του ισχυρότερου, το δίκαιο του εξουσιαστή, το δίκαιο του κατέχοντος, δηλαδή το δίκαιο του δουλοκτήτη, του φεουδάρχη και του κεφαλαιοκράτη, αυτό σημαίνει πως εμπεριέχει βία και αδικία, οπότε

είναι φυσικό για τους πολλούς, για τους εξουσιαζόμενους και οικονομικά και κοινωνικά εκμεταλλευόμενους δούλους, δουλοπάροικους και μισθωτούς να αφήνει μια αίσθηση αδικίας και μάλιστα μιας θεοποιημένης «αδικίας νόμιμης».

Με το πέρασμα του χρόνου η αδικία συσσωρεύεται, «πνίγει» τους αδικούμενους και εκφράζεται σαν παράπονο, διαμαρτυρία, αγωνιστική διεκδίκηση. Οι εξουσιαστές αρχίζουν να ανησυχούν, να «παίρνουν μέτρα», συνήθως αυταρχικότερα, να φοβούνται ότι θα χάσουν τα προνόμια, ίσως και την εξουσία. Κι’ όταν ο Φόβος τους εξελίσσεται σε εφιάλτη, τότε κινούν τους μηχανισμούς καταστολής, περιορίζουν τις λαϊκές ελευθερίες, συρρικνώνουν τα ατομικά δικαιώματα των εργαζομένων και κάποια στιγμή κάνουν χρήση της κρατικής βίας και τρομοκρατίας, φυλακίζοντας ολόκληρες κοινωνίες.

Σε τέτοιες στιγμές κοινωνικής κρίσης, όπου οι άδικοι νόμοι εκλύουν την κρυμμένη σ’ αυτούς βία, οπότε, σύμφωνα με το φυσικό νόμο της δράσης που προκαλεί αντίδραση, οι αποδέκτες της κρατικής βίας και τρομοκρατίας αναγκάζονται να αντισταθούν, εμπλεκόμενοι έτσι σ’ ένα φαύλο κύκλο του Φόβου και της Βίας. Συχνά η κοινωνική σύγκρουση γίνεται αναπόφευκτη και ανεξάρτητα από το «νικητή», η συγκεκριμένη οικονομική, κοινωνική και νομική τάξη καταρρέει και τη θέση της παίρνει μια καινούργια τάξη, μια καινούργια πραγματικότητα, στα σπλάχνα της οποίας κρύβεται μια νέα αδικία, δηλαδή μια νέα εξουσιαστική βία, το σπέρμα μιας νέας ανατροπής.

Έτσι γράφεται μέχρι σήμερα η ιστορία των κοινωνιών και της Ανθρωπότητας. Πιθανότατα θα συνεχίσει να γράφεται με τον ίδιο, και στο ορατό μέλλον, τρόπο. Όσο τουλάχιστον οι νομοθέτες θα νομιμοποιούν την ιδιοποίηση, δηλαδή την κλοπή του κοινωνικού πλεονάσματος και θα επιβάλλουν έναν άδικο καταμερισμό του παγκόσμιου, του εθνικού και του τοπικού κοινωνικού πλούτου, αδιαφορώντας για τις ανάγκες των εργαζόμενων, της κοινωνίας, της ανθρωπότητας και των επόμενων γενεών.

Αξίζει, τέλος, να μελετήσουμε επισταμένα τη διαδικασία της διεθνοποίησης της έννομης τάξης, ως διαδικασία παράλληλη της παγκοσμιοποίησης, για να δούμε ποιος υπαγορεύει νόμους, δηλαδή ποιος είναι πραγματικά ο παγκόσμιος νομοθέτης, άρα και ο ουσιαστικός νομέας του πλούτου και κατά συνέπεια το παγκόσμιο αφεντικό. Ίσως έτσι ζώντας πρόωρα τον εφιάλτη, που μας ετοιμάζουν οι νεοσκοταδιστές και οι νεοφασίστες, ξυπνήσουμε και στρατευθούμε σ’ ένα Νέο Διαφωτισμό, ικανό να σταθεί φραγμός στη νέα απόλυτη βαρβαρότητα. Ας δούμε όμως ένα παράδειγμα γένεσης α-δικαίου.

Ο Χάρολντ Πίντερ, βραβείο Nobel Λογοτεχνίας 2005, μας μεταφέρει μια ιδιαίτερα χαρακτηριστική και πολύ ενδιαφέρουσα για μας τους Έλληνες, εικόνα, για το πώς αντιλαμβάνονται οι Αυτοκράτορες της Νέας Ρώμης τον «παγκόσμιο» ρόλο τους, τα δικαιώματα των Λαών να αυτοπροσδιορίζονται, τους Νόμους, τη Δικαιοσύνη και το Διεθνές Δίκαιο: «Το 1965 ο Πρόεδρος Λίντον Τζόνσον είπε στον Έλληνα πρέσβη στις ΗΠΑ. ‘Γάμησε τη Βουλή σας και το Σύνταγμα. Η Αμερική είναι ελέφαντας. Η Κύπρος είναι ψύλλος. Η Ελλάδα είναι ψύλλος. Αν αυτοί οι δύο τύποι εξακολουθήσουν να προκαλούν φαγούρα στον ελέφαντα, μπορεί να φάνε καμιά γερή φάπα … Αν ο πρωθυπουργός σου αρχίζει να μου λέει για Δημοκρατίες, Κοινοβούλια και Συντάγματα, αυτός, το Κοινοβούλιο και το Σύνταγμά του μπορεί να μην κρατήσουν και πολύ’. Το εννοούσε. Δυό χρόνια αργότερα , οι συνταγματάρχες πήραν την εξουσία και ο Ελληνικός Λαός πέρασε εφτά χρόνια στην κόλαση»²⁵. Αυτή είναι ολόκληρη η γυμνή αλήθεια του νόμου του ισχυρότερου, από τον κ. Γρηγορόσημο μέχρι τον Ηγεμόνα και τον πλανητάρχη.

3. ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΟΥΜΑΝΙΣΜΟ: ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΦΟΒΟ

Ο Νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης λέει: «τείχη που χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην και χωρίς αιδώ μεγάλα και υψηλά τριγύρω μας εκτίσαν…δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ. Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος και η Κόλαση που θα χτίσουμε. Αν η ποίηση μας παρέχει μια διαβεβαίωση, και δη στους καιρούς τους duerftiger, (τους χαλεπούς) είναι ακριβώς αυτ, ότι η μοίρα μας, παρ’ όλα αυτά, βρίσκεται στα χέρια μας. Πάντως όσοι από μας μπορούν και το αντέχουν να λοξοδρομήσουν από το ‘πολιτικώς ορθόν’, ας το τολμήσουν… Ποιος ξέρει, μπορεί -εκτός από τη χλεύη του κόσμου των γερόντων που φεύγει- να κερδίσουν ένα ανεπαίσθητο μειδίαμα από τα παιδιά που έρχονται. Από τα παιδιά που θα μας διατάξουν να πούμε στον ήλιο να βρει καινούργιο δρόμο…»²⁶.

Συνεπώς μπορούμε να ελπίζουμε πως, οι εργαζόμενοι, οι δημιουργοί του πλούτου και του πολιτισμού, δηλαδή τα θύματα, όπου γης, ως κοινωνικά αρμόδιοι και οι επιστήμονες και πνευματικοί Άνθρωποι ως ηθικά, αλλά και ως ειδικά αρμόδιοι θα κάνουν σταδιακά, ότι μπορούν για να λειτουργήσουμε σαν το συλλογικό συνειδητό υποκείμενο της ιστορίας, που θα πάρει στα χέρια του τη ζωή του, οπότε και στο βαθμό που θα σφυρηλατούμε όλοι μαζί το κοινό μας μέλλον, στον ίδιο βαθμό θα απελευθερωνόμαστε από το Φόβο του θεού και του θανάτου, του πλανητάρχη και του εργοδότη, του εξουσιαστή και του αρμόδιου, του άσπρου και του μαύρου ιερατείου, από «το Φόβο της ελευθερίας» και της σκιάς μας. Τότε θα μπορούμε να πούμε πως ο απάνθρωπος και καταστροφικός καπιταλισμός δεν είναι αιώνιος, δεν είναι η μοίρα του Ανθρώπου.

Σήμερα, ιδιαίτερα μετά τη χρεοκοπία όλων των μοντέλων του «σοσιαλισμού μέσα στον καπιταλισμό», δηλαδή της Σοσιαλδημοκρατίας και την παράδοση του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού», δηλαδή το «ειρηνικό πέρασμα» από τον «κρατικομονοπωλιακό» στον ιδιωτικό καπιταλισμό της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς, η Ανθρωπότητα χρειάζεται ένα Νέο Όραμα, ένα Νέο Σχέδιο Πολιτισμού, έξω, πέρα και ενάντια στον καπιταλισμό και σε κάθε εκμεταλλευτικό, σκοταδιστικό, σπάταλο, βίαιο και καταστροφικό σύστημα.

Στον εικοστό πρώτο αιώνα της συμβατικής χρονολογίας, στον εκατομμυριοστό-τόσο, όμως της βασανιστικής πορείας της Ανθρωπότητας, συντρέχουν πιά όλες οι αναγκαίες και ικανές συνθήκες να περάσουν σταδιακά όλες οι κοινωνίες από τις «συνθήκες της αναγκαιότητας» στις «συνθήκες της Ελευθερίας». «Η σύγχρονη εποχή, είναι πιθανόν η πρώτη που έχει θέσει ρητά και πραγματικά σε όλα τα πεδία το μεγάλο πολιτικό πρόβλημα: όχι μόνο ως αγώνα για την εξουσία στο εσωτερικό δεδομένων πολιτικών θεσμών, ούτε για τον μετασχηματισμό αυτών και μερικών άλλων θεσμών, αλλά ως πρόβλημα συνολικής ανασυγκρότησης της κοινωνίας…»²⁷. Ας δούμε όμως το ίδιο πρόβλημα κι’ από μια δεύτερη οπτική γωνία:

«Η κατάργηση της κοινωνικής αλλοτρίωσης, είναι αδύνατη χωρίς την κατάργηση της αλλοτρίωσης των διάφορων ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Κατά συνέπεια το πρόβλημα της οικονομικής αλλοτρίωσης δεν μπορεί να λυθεί μόνο με την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας. Η μετατροπή της ατομικής ιδιοκτησίας σε κρατική ιδιοκτησία («καπιταλιστική» ή «σοσιαλιστική») δεν επιφέρει καμία αλλαγή στην καταπίεση του εργαζόμενου ανθρώπου, του παραγωγού. Η κατάργηση της οικονομικής αλλοτρίωσης απαιτεί επίσης την κατάργηση και της κρατικής ιδιοκτησίας , και την μετατροπή της σε πραγματική κοινωνική ιδιοκτησία. Αυτό όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την οργάνωση όλης της κοινωνικής ζωής πάνω στη βάση της αυτοδιοίκησης των άμεσων παραγωγών»²⁸. Και μια τρίτη προσέγγιση από τον Έριχ Φρομ:

«Οι επιδιώξεις αυτές δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σε οποιαδήποτε προηγούμενη περίοδο της ιστορία γιατί έλλειπε η υλική βάση ανάπτυξης…Το πρόβλημα της παραγωγής έχει λυθεί, τουλάχιστον κατ’ αρχήν και μπορούμε να προσβλέπουμε σ’ ένα μέλλον αφθονίας, στο οποίο ο αγώνας για την εξασφάλιση οικονομικών προνομίων δεν θα είναι απαραίτητο , όπως στην περίοδο της οικονομικής στενότητας. Τα πρόβλημα, λοιπόν, που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι το πρόβλημα της οργάνωσης των κοινωνικών και οικονομικών δυνάμεων, σε τρόπο ώστε ο άνθρωπος σα μέλος μιας οργανωμένης κοινωνίας να μπορεί να γίνει κυρίαρχος αυτών των δυνάμεων και να πάψει να είναι σκλάβος τους»²⁹.

Όταν αυτό το όραμα, αυτή η Ουτοπία, αυτό το Μέλλον αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα, τότε και ο Καπιταλισμός θα αρχίσει να γίνεται Ιστορία, Ιστορία μέχρι το Τέλος της, σαν το τελευταίο κεφάλαιο της Προϊστορίας της Ανθρωπότητας. Όταν σημάνει το τέλος όλων των Δεσποτισμών που απειλούν την Ανθρωπότητα, τότε θα αρχίσει και η πραγματική Ιστορία του Ανθρώπου, η πραγματική Ιστορία «της κοινωνικοποιημένης Ανθρωπότητας».

Τότε θα αρχίσει ένας καινούργιος Άνθρωπος να γεννιέται, κι’ ένας καινούργιος πολιτισμός θα αρχίσει να ανατέλλει, ένας Οικουμενικός Ουμανιστικός Πολιτισμός με περιεχόμενο την Άμεση Δημοκρατία των Πολιτών, των Λαών και των Εθνών. Ένας Ουμανισμός, που θα έχει απαλλαγεί τόσο από την εράσμια Philanthropia, όσο και από την υποκριτική και προσβλητική ελεημοσύνη των αστών και των παπάδων, για να μπορεί, όπως υπογραμμίζουν οι Πολ Ζακοπέν και Ζακλίν Λαγκρέ, «να εκφράζει την αναγνώριση της αξίας του Ανθρώπου, αξίας αυτοτελούς που δεν στηρίζεται σε κανενός είδους υπερβατικό και θεολογικό υπόβαθρο, την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της ανθρώπινης φύσης και της καλλιέργειας, την έννοια της ιστορικής προόδου»³⁰.

Έχω την αίσθηση πως η ιστορία εγκυμονεί ένα νέο επαναστατικό ουμανιστικό ιδεώδες, που θα συμπυκνώνει όλη τη συσσωρευμένη σοφία, την ασύλληπτη επιστημονική γνώση και την αξιοθαύμαστη τεχνολογία και θα εκφραστεί από ένα νέο επαναστατικό ουμανιστικό κίνημα που θα καταστήσει παρελθόν «τον πολιτισμό των θεών και των κερδών» και θα ανοίξει το μέλλον στον Πολιτισμό του Ανθρώπου, γιατί «για τον Άνθρωπο το ανώτατο αγαθό είναι ο Άνθρωπος», όπως παρατηρεί ο σχεδόν ξεχασμένος, αλλά πάντα επίκαιρος Κάρολος Μαρξ. Υπάρχει μια πραγματικότητα. Αυτή είναι ο Φόβος που ταυτίζεται με τη φύση, την ύπαρξη και τη λειτουργία του καπιταλισμού και απειλεί την ανθρωπότητα με την αιώνια βαρβαρότητα. Μόνο η πλατιά συνειδητοποίηση της σύγχρονης πραγματικότητας που διαμορφώνεται από την παγκόσμια κυριαρχία του εξουσιαστικού Φόβου, δηλαδή η συνειδητοποίηση πως, «δεν θα φύγει μόνος του ο τρόμος, η αλήθεια είναι ο μόνος δρόμος»³¹, εγγυάται πως με τη δική μας ενεργό συμμετοχή στο κοινωνικό γίγνεσθαι, ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός. Αυτός ο αγώνας της γνώσης και της αλήθειας αποτελεί το κορυφαίο επαναστατικό καθήκον της εποχής μας για τις δυνάμεις της εργασίας, της επιστήμης και του πολιτισμού.

1 Αυτό το κείμενο παρουσιάστηκε ως εισήγηση στο «Πανελλήνιο Συνέδριο Πολιτικής Ψυχολογίας» που διοργάνωσε το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το Μάη 2006 στο Ρέθυμνο. Αφιερώνεται στη μνήμη του Καθηγητή Πολιτικής Ψυχολογίας και Προέδρου της Επιστημονικής Εταιρίας Πολιτικής Ψυχολογίας Γιώργου Ν. Γαλάνη, που πάλεψε το σύστημα του Φόβου, αλλά νικήθηκε από τον καρκίνο.

2 Μπρζεζίνσκι Ζμπίγκνιου, Η μεγάλη σκακιέρα, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 1998, σελ. .65.

3 Όπου παραπάνω. Σελ. 104-105.

4 Μπζεζίνσκι, Ζμπίγκνιου, Η Επιλογή, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 2005, σελ. 223.

5 Μπρζεζίνσκι Ζ., Η μεγάλη σκακιέρα, ό. π., σελ. 78.

6 Μπζεζίσκι Ζμπίγκνιου, Η Επιλογή, ό. π., σελ. 31-32.

7 Αναφέρεται στο σχόλιο «Κόσμος-Δρόμοι» του Ρούσσου Βρανά, ΤΑ ΝΕΑ 12.05.2006.

8 Μπρζεζίσκι Ζμπίγκνιου, Η Επιλογή, ό.π., σελ. 338-340.

9 Αναφέρεται στο Schnabel William, Άμεση φασιστική ενημέρωση: Οι πρακτικές και οι καταχρήσεις των αμερικανικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, στο: ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, ΠΑΤΑΚΗΣ, Αθήνα 2003, σελ. 321.

10 Μπρζεζίνσκι Ζ., Η Επιλογή, ό. Π. σελ. 352.

11 Μαρκούζε Χέρμπερτ, Φιλοσοφικά Δοκίμια, ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗΣ, Αθήνα 1970, σελ. 8 και 19

12 Τριανταφύλλου Σώτη, Σημείωμα για τον αντιαμερικανισμό στην Ελλάδα, στο: ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, ό. π. , σελ. 20.

13 Ulmo Sylvia, Είναι ο αντιαμερικανισμός μια διανοητική ασθένεια; στο ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, ό.π., σελ.. 40

14 Goshorn Keit A., Η πολιτική της βαθιάς δυσπιστίας, στο: ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, ό.π. , σελ.293.

15 Schnabel William, Άμεση…, ό. π. ,σελ.296.

16 Dessens Nathalie, Ο Μύθος του Νότου, στο: ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, ό. π. σελ. 48.

17 Αναφέρεται από Ulmo Sylvia, Είναι ο αντιαμερικανισμός…, ό. π., σελ.44.

18 Ό. π.

19 Ιωακείμογλου Ηλίας, Ο αντιαμερικανισμός, η Αριστερά και ο εθνικισμός, στο: ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, ό. π. , σελ.. 24.

20 . Βούλγαρης Γιάννης, Ο αντιαμερικανισμός χθες και σήμερα, ΤΑ ΝΕΑ, 29-30.04.2006, σελ. 11

21 Martin Jean-Pierre, Αυτοτιμωρούμενος, στο: ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, ό. π. , σελ. 339.

22 Τυπικότερη περίπτωση ενός mafia economic system είναι αυτό που προέκυψε στη Ρωσία μετά από τις ιδιωτικοποιήσεις στην περίοδο Γιέλτσιν, Βλέπε σχετικά, Λάμπος Δημήτρης, Οι ιδιωτικοποιήσεις σήμερα. Η περίπτωση της Ρωσίας και της Ανατολικής Γερμανίας, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, 112/2001

23 «Παγκόσμια υπερδύναμη το οργανωμένο έγκλημα», ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ, 27.04.2006, σελ.,. 34-35.

24 Forrester Viviane, Η οικονομική φρίκη, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 1997.

25 Αναφέρεται από Παπασταύρου Σταυρούλα, «Και η σιωπή είναι συνενοχή»,Παρουσίαση του Χάρολντ Πίντερ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 26.03.06

26 Φελέκης Νίκος, Σε καιρούς duerftiger. Δέκα χρόνια από το θάνατο του Οδυσσέα Ελύτη, ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ, 18-19.03.2006

27 Καστοριάδης Κορνήλιος, Τα σταυροδρόμια του Λαβυρίνθου, ΥΨΙΛΟΝ/ΒΙΒΛΙΑ, Αθήνα 1991, σελ. 297.

28 Πέτροβιτς Γκάγιο, ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Αθήνα 1973, σελ. 30.

29 Φρομ Έριχ, Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία, ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗΣ, Αθήνα 1971, σελ. 299.

30 Ζακοπέν Πολ, Λαγκρέ Ζακλιν, Έρασμος, Ουμανισμός και γλώσσα, ΠΑΤΑΚΗΣ, Αθήνα 1998, σελ. 21.

31 Λάμπος Δημήτρης, Η ιστορία ενός «Μισάνθρωπου», ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, Αθήνα 2008, σελ. 100.