Χαθηκε ο λογαριασμος
με τις αμερικανικες βασεις
ΗΠΑ. Αν και η Ουάσιγκτον δεν έχει ακριβή εικόνα του στρατιωτικού προσωπικού και των εγκαταστάσεων που διατηρεί στο εξωτερικό, θεωρεί ότι ο αριθμός τους είναι πολύ μεγάλος και μελετά την περικοπή τους λόγω του τεράστιου οικονομικού κόστους.
Οι δηλώσεις του υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Γκέιτς, περί συρρίκνωσης των αμερικανικών βάσεων στην Ευρώπη, με την απόσυρση μιας ταξιαρχίας πεζοναυτών, δηλαδή 3.500 ανδρών, συν κάποιους τετράστερους και καλά αμειβόμενους αξιωματικούς, θύμισαν την παλιά διαπίστωση του ιταλού διανοούμενου και συγγραφέα Ουμπέρτο Εκο, ότι «μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορία με τανκς, τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση». Σήμερα, η Ουάσιγκτον αντιλαμβάνεται το ίδιο για τον τρόπο διαχείρισης της Pax Americana, παραλλάσσοντας τη ρήση του Εκο: τι να τον κάνει τον στρατό όταν υπάρχει η πολιτική εξάρτηση; Ετσι, σχεδιάζει τη συρρίκνωση του νεφελώδους και άγνωστου πλήθους των στρατιωτικών της βάσεων, προσπαθώντας να προβάλει αυτή τη συρρίκνωση ως πράξη πολιτικής ευθύνης κι όχι ως αναπόφευκτη ταπεινωτική υποχώρηση. Είναι σίγουρο ότι κάποιοι θα χαμογέλασαν όταν, προ ημερών, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Γκέιτς μίλησε για σχεδιαζόμενη μείωση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Οχι επειδή δεν τον πίστεψαν, αλλά αντίθετα, επειδή επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις τους: η διασπορά των αμερικανικών βάσεων ανά τον πλανήτη έχει τόσο γιγαντωθεί, που η διαχείρισή τους είναι πλέον ασύμφορη. Ιδιαίτερα όταν δεν ξέρεις τι έχεις σε στρατόπεδα, βάσεις, στρατιωτικές εγκαταστάσεις παντός είδους και διμοιρίες υψηλόμισθων στρατηγών στις αυτοκρατορικές σου κτήσεις. Κυριολεκτικά, όμως, η Ουάσιγκτον δεν ξέρει τι έχει, κι αυτό το διατυπώνει γλαφυρά ο αμερικανικός τύπος. «Σε έναν κόσμο θριάμβου της πληροφορίας και της ακρίβειας των στατιστικών, υπάρχει ένας αριθμός που κανείς Αμερικανός δεν γνωρίζει. Ούτε ο πρόεδρος. Ούτε το Πεντάγωνο. Ούτε οι ειδικοί. Κανείς», γράφει ο Νικ Τερς, βραβευμένος δημοσιογράφος των «Los Angeles Times» και του «Nation». Και δεν υπερβάλλει.
Για τον Γκέιτς, η πρόθεση είναι να φύγει από την Ευρώπη (μετά το 2015) μια ταξιαρχία πεζοναυτών, δηλαδή 3.500 άνδρες, συν μερικές ντουζίνες καλοπληρωμένων «τετράστερων» αξιωματικών με τις οικογένειές τους, που επιβαρύνουν χωρίς λόγο τον στρατιωτικό προϋπολογισμό στη μακρινή τους πατρίδα. Δεν είναι γνωστός όμως ο αριθμός από τον οποίο θα αφαιρεθεί η ταξιαρχία, ώστε να φανεί τι απομένει. Επίσημα, μόνο στη Γερμανία και την Ιταλία οι ΗΠΑ διατηρούν 42.000 ειρηνοποιούς στρατιώτες, αλλά είναι άγνωστο το άθροισμα του φανερού και αόρατου στρατιωτικού προσωπικού στις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου. Ανάλογη είναι η άγνοια και για το πλήθος των βάσεων των ΗΠΑ στην Ευρώπη και στις άλλες ηπείρους.
Φαίνεται ότι εκτός από ζήτημα πολιτικής αδιαφάνειας, το πώς θα μετρηθούν οι αμερικανικές βάσεις είναι και ζήτημα ερμηνείας και πηγών. Σε πρόσφατη έρευνά του ο βραβευμένος με Πούλιτζερ αρθρογράφος των «New York Times», Νίκολας Κριστόφ, μέτρησε 560 «στρατιωτικές βάσεις και άλλες εγκαταστάσεις» των ΗΠΑ στον κόσμο. Με τον αριθμό αυτό δεν συμφωνεί ο συγγραφέας-ερευνητής Τσάλμερς Τζόνσον, που μετρά «761 ενεργές στρατιωτικές εγκαταστάσεις» που συνθέτουν το παγκόσμιο αρχιπέλαγος των αμερικανικών βάσεων. Πρόσφατα, η ετήσια Εκθεση του Δικτύου Βάσεων 2010 (BSR-2010), του υπουργείου Αμυνας, βρίσκει τις βάσεις να είναι 662 σε 38 χώρες του κόσμου. «Σκάψτε βαθύτερα στις σελίδες της έκθεσης και θα βρείτε κενά μεγαλύτερα από το Γκραν Κάνιον» σημειώνει ο Νικ Τερς, που τοποθετεί τον πραγματικό αριθμό των βάσεων κάπου ανάμεσα στις 1.100 με 1.200, «ανάλογα με την ερμηνεία που δίνουμε στον όρο».
Σύμφωνα με τα δημοσιοποιημένα έγγραφα του Πενταγώνου, το μέτρημα δεν συμφωνεί με εκείνο του υπουργείου Αμυνας. Το Πεντάγωνο βρίσκει ότι η αμερικανική σημαία κυματίζει «σε 750 στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε ξένα έθνη ή σε αμερικανικές υπερατλαντικές κτήσεις». Στο μέτρημα αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται... οικόπεδα κάτω των 10 στρεμμάτων που φιλοξενούν στρατιωτικό προσωπικό και πολεμικό υλικό ή εγκαταστάσεις με υλικό που αξίζει λιγότερο από 10 εκατομμύρια δολάρια. Πάντα σύμφωνα με τα ίδια έγγραφα, ο αμερικανικός στρατός χρησιμοποιεί εκτός εδάφους των ΗΠΑ πάνω από 52.000 κτίρια, περισσότερα από 38.000 εγκαταστάσεις τροφοδοσίας και ελλιμενισμού και πάνω από 9.100 «γραμμικές υποδομές» (σιδηροδρομικά δίκτυα, αγωγούς και αεροδιαδρόμους). Και πάλι, τα στοιχεία είναι ελλιπή.
Απόδειξη; Το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Στις 206 σελίδες της BSR-2010, δεν γίνεται καμία αναφορά για ύπαρξη αμερικανικών βάσεων εκεί. Αποσπώντας δηλώσεις κατώτερων αξιωματικών από τα συγκεκριμένα πολεμικά μέτωπα, οι αμερικανοί δημοσιογράφοι διαπίστωσαν ότι στο Αφγανιστάν λειτουργούν 350-400 στρατιωτικές βάσεις κι άλλες (τουλάχιστον) 88 στο Ιράκ. Αυτές οι «αγνοούμενες» βάσεις δεν είναι οι μόνες: υπάρχουν και εκείνες που φιλοξενούνται μυστικά σε χώρες που η αποκάλυψή τους θα είχε σοβαρό πολιτικό κόστος για τις τοπικές κυβερνήσεις. Για παράδειγμα, η Μ. Ανατολή και ο Περσικός Κόλπος. Επίσημα αναφέρεται μόνο μία βάση στο Κουβέιτ, αλλά στις λίστες του προσωπικού του Πενταγώνου που υπηρετεί στο εξωτερικό, βρίσκονται 550 ένστολοι στο Κατάρ κι άλλοι τόσοι στη Σαουδική Αραβία. «Υπάρχουν και σκοτεινότερα σημεία στον παγκόσμιο χάρτη της αυτοκρατορίας: εθνικές εγκαταστάσεις που όμως φιλοξενούν ή χρησιμοποιούνται από τη CIA και την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ ως βάσεις, αλλά που δεν προσμετρώνται ως τέτοιες» αναφέρει το δίκτυο AlterNet.
Μιλώντας πρόσφατα στη Γερουσία, η υφυπουργός Αμυνας Ντόροθι Ρόμπιν έθιξε κυρίως το οικονομικό: δεν είναι ο αριθμός που ενδιαφέρει, αλλά το κόστος ανάπτυξης, συντήρησης και λειτουργίας των βάσεων. Που ξεπερνά τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια ετήσια. Κι συνιστά τόσο περιττή δαπάνη, που προεξοφλεί τη συρρίκνωση του δικτύου των βάσεων. Χωρίς ανάλογο χαλάρωμα του αυτοκρατορικού στρατιωτικού κεφαλοκλειδώματος, αλλά με προφανή πολιτικά κέρδη καθώς η ανάγκη θα φανεί φιλοτιμία.
______________________________
* Αναδημπσίευση απο την ελευθεροτυπια, 30.01.2011
